Peder Balke kan met recht worden beschouwd als een pionier van het modernisme. De Noorse schilder maakte fascinerende landschapsschilderijen die op het eerste gezicht kunnen worden verward met romantische natuurstudies. Toch zijn zijn werken ongewoon en uniek en - als ze al bestaan - eigenlijk alleen te vergelijken met de werken van William Turner. In de 19e eeuw maakte Peder Balke baanbrekende schilderijen op weg naar het modernisme. Ze zijn gemaakt met penselen en nat-in-nat technieken of direct in de verf gekrast en gehouden in een nauw omschreven kleurenschaal. Dit laatste versterkt hun dramatische karakter nog meer.
Wilde berglandschappen en zonsondergangen boven de bulderende zee of stille meren in het bos: Balke's motiefkeuze was niet willekeurig. Tijdens een reis leerde hij de overweldigende natuurlijke schoonheid van Noord-Noorwegen kennen. Hij ging eigenlijk naar de Koninklijke Tekenacademie en omdat hij de dienstplicht had ontdoken door naar Christiania te verhuizen en rondscharrelde als huisschilder en decoratieschilder, had hij geen geld. Maar een medestudent haalde hem over om hem te bezoeken in Finnmark. Een gelukkig toeval, zo bleek. Want het vormde niet alleen zijn leven, maar zijn hele carrière als kunstenaar. Zelf zei hij over zijn verblijf dat hij tijdens zijn reizen niets vergelijkbaars had gezien dat hem op dezelfde manier had geraakt en ontroerd - noch in eigen land, noch in het buitenland. Mensen, zei hij, waren slechts figuranten met een ondergeschikte rol in het sublieme landschap.
Tussen 1846 en 1847 verliet Balke zijn geliefde vaderland en ging naar Parijs. Hij had gehoord dat Koning Louis Philippe zeer geïnteresseerd was in Noord Noorwegen en haar schoonheden. Als jonge prins had de heerser incognito de Noordkaap bezocht. In de vaste overtuiging dat de koning geïnteresseerd zou zijn in zijn schilderijen, die hem zouden herinneren aan zijn ervaringen in zijn jeugd, nam Balke contact op met het paleis. Hij slaagde er ook in enkele schetsen in te dienen. En inderdaad, Zijne Majesteit bestelde onmiddellijk 30 schilderijen voor zijn Paleis van Versailles. Helaas verhinderde de Februari Revolutie de voltooiing van de schilderijen. Niettemin: Balke's schetsen bevinden zich nog steeds in de tijdschriften van het Louvre.
Dus de koning vond het mooi wat hij zag. Het duurde echter vrij lang voordat het artistieke werk van Peder Balke door de kunstwereld naar waarde werd geschat en met een publicatie werd veredeld. Balke stierf als een man met veel schulden na een beroerte. Daarvoor had hij zich meerdere malen zonder succes ingezet voor de invoering van een pensioenfonds voor arbeiders en een weduwen- en invaliditeitspensioen, want hij was niet alleen landschapsschilder, maar in latere jaren ook sociaal-politiek activist. De kunstenaar, die in 1804 werd geboren, kreeg pas in de 20e eeuw passende erkenning: het was al in de jaren negentig toen de Deense schilder Per Kirkeby een boek over de eenling schreef.
Peder Balke kan met recht worden beschouwd als een pionier van het modernisme. De Noorse schilder maakte fascinerende landschapsschilderijen die op het eerste gezicht kunnen worden verward met romantische natuurstudies. Toch zijn zijn werken ongewoon en uniek en - als ze al bestaan - eigenlijk alleen te vergelijken met de werken van William Turner. In de 19e eeuw maakte Peder Balke baanbrekende schilderijen op weg naar het modernisme. Ze zijn gemaakt met penselen en nat-in-nat technieken of direct in de verf gekrast en gehouden in een nauw omschreven kleurenschaal. Dit laatste versterkt hun dramatische karakter nog meer.
Wilde berglandschappen en zonsondergangen boven de bulderende zee of stille meren in het bos: Balke's motiefkeuze was niet willekeurig. Tijdens een reis leerde hij de overweldigende natuurlijke schoonheid van Noord-Noorwegen kennen. Hij ging eigenlijk naar de Koninklijke Tekenacademie en omdat hij de dienstplicht had ontdoken door naar Christiania te verhuizen en rondscharrelde als huisschilder en decoratieschilder, had hij geen geld. Maar een medestudent haalde hem over om hem te bezoeken in Finnmark. Een gelukkig toeval, zo bleek. Want het vormde niet alleen zijn leven, maar zijn hele carrière als kunstenaar. Zelf zei hij over zijn verblijf dat hij tijdens zijn reizen niets vergelijkbaars had gezien dat hem op dezelfde manier had geraakt en ontroerd - noch in eigen land, noch in het buitenland. Mensen, zei hij, waren slechts figuranten met een ondergeschikte rol in het sublieme landschap.
Tussen 1846 en 1847 verliet Balke zijn geliefde vaderland en ging naar Parijs. Hij had gehoord dat Koning Louis Philippe zeer geïnteresseerd was in Noord Noorwegen en haar schoonheden. Als jonge prins had de heerser incognito de Noordkaap bezocht. In de vaste overtuiging dat de koning geïnteresseerd zou zijn in zijn schilderijen, die hem zouden herinneren aan zijn ervaringen in zijn jeugd, nam Balke contact op met het paleis. Hij slaagde er ook in enkele schetsen in te dienen. En inderdaad, Zijne Majesteit bestelde onmiddellijk 30 schilderijen voor zijn Paleis van Versailles. Helaas verhinderde de Februari Revolutie de voltooiing van de schilderijen. Niettemin: Balke's schetsen bevinden zich nog steeds in de tijdschriften van het Louvre.
Dus de koning vond het mooi wat hij zag. Het duurde echter vrij lang voordat het artistieke werk van Peder Balke door de kunstwereld naar waarde werd geschat en met een publicatie werd veredeld. Balke stierf als een man met veel schulden na een beroerte. Daarvoor had hij zich meerdere malen zonder succes ingezet voor de invoering van een pensioenfonds voor arbeiders en een weduwen- en invaliditeitspensioen, want hij was niet alleen landschapsschilder, maar in latere jaren ook sociaal-politiek activist. De kunstenaar, die in 1804 werd geboren, kreeg pas in de 20e eeuw passende erkenning: het was al in de jaren negentig toen de Deense schilder Per Kirkeby een boek over de eenling schreef.
Pagina 1 / 1